Ramsey Nasr

 

Gisteren kreeg Ramsey Nasr de Arkprijs van het Vrije Woord.
Naar aanleiding van die uitreiking sprak hij een rede (Rede ?) uit.
Ik was er niet bij, maar las wel de licht bewerkte versie in de vorm van een essay. 

In dat essay wordt even geflirt met de "inherente" betekenis van het woord "vrij".

"Ik geloof in woorden die getoetst worden aan de werkelijkheid, die begrensd zijn en niet van alle inherente betekenis ontdaan kunnen worden."

"Ik ben tegen het vrije woord als het elke betekenis kan aannemen."

Het is een vreemde gedachte dat woorden een inherente betekenis zouden hebben.
Nog vreemder is de gedachte dat "vrij" als inherente betekenis "begrensd" zou hebben.

 

Sculpture: Judith Shea

Waar is de dichter gebleven?
De dichter die onbevreesd
- voor wie of wat zou hij moeten beven ? -
Vanop de barricaden voorleest:

Aanhoort 
MIJN 
woord.

 

De ignobele

 
De ignobel prijzen zijn uitgereikt.

"research that makes people LAUGH, then THINK" is het motto van de vereniging die Marc Abrahams oprichtte.

Zelf heb ik het meer voor "research that makes people THINK, then LAUGH"

Beste quote van het jaar:
"De tegenpartij heeft ook valabele argumenten."

    Sculpture: Yue MinJun, "Laughing man"

Lahav Shani

 

 

 Consternatie alom in de culturele wereld en ver daarbuiten.

 Het uitsluiten van de Israëlische dirigent Lahav Shani op het Gent Festival van Vlaanderen is een brug te ver. Dat zegt filosoof en professor Ethiek Ignaas Devisch van de UGent. Het Festival heeft het optreden van de dirigent met het Münchnen Philharmoniker geannuleerd, omdat het "te weinig duidelijkheid kan bieden over zijn houding ten opzichte van het genocidaire regime in Tel Aviv."
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/09/11/gent-festival-israelische-dirigent-lahav-shani-muenchnen/

Iedereen buitelt holderdebolder over elkaar heen om toch maar zijn licht te laten schijnen over deze zaak.
Met in het achterhoofd de idee dat we wel wat in een luxe positie vertoeven, je zal bijvoorbeeld maar in Gaza zitten, kan ik uiteraard niet achterblijven.

Waarom kies ik precies dit artikel uit de stortvloed?

Conclusie: elke zaak is anders en heeft een eigen kanttekening. "Toch kun je een grens stellen", zegt Devisch. "Zegt iemand dat hij achter de oorlog staat of zegt hij dat niet? In dat laatste geval hoef je geen represailles te nemen."

Omdat ik een voorliefde heb voor de begrenzer.
Met "elke zaak is anders" stel je een einde aan de discussie. Elk voorbeeld om op een contradictie in het discours te wijzen wordt bij voorbaat ontkracht: "maar dit is anders".

En toch, en toch.
Blijkbaar is er zoiets als een grens, een rode lijn zou je kunnen stellen.
Dit is de grens, de grens die je niet kan overschrijden op het risico van "inconsequent" te worden beschouwd. "Waarom hier wel en daar niet?".

De gestelde grens wordt altijd voorgesteld als een "duidelijkheid".
Terwijl dat natuurlijk niet zo is.
Meestal wordt er omwille van de duidelijkheid een woord weggelaten.
In dit geval is dat het woord "voldoende".

 

Heeft Lahav Shani zich voldoende gedistantieerd van de oorlog of niet?
Is "zeggen dat je niet achter de oorlog staat" voldoende om zich te distantiëren van de oorlog of niet?
De grens blijkt altijd wel voldoende wazig om ze in vraag te stellen.

 

 Dat alles om even een grote kunstenaar in herinnering te brengen:

Wir haben die Kunst, damit wir nicht an der Wahrheit zu Grunde gehen.
Friedrich Nietzsche.

P.S. Blijkbaar is de grens tussen "ik trek de rode lijn" en "de rode lijn is overschreden" flinterdun.

 

 

    Het gedicht van de liefde
    sukkelde
    onbedoeld
    in de kier

    "Zou ik het er niet proberen uit te vissen?",
    dacht ik
    "en dan gelijk de woorden wat afstoffen".

    Ach wat zou het ook,
    want

    Het gedicht van de liefde
    staat
    niet
    op papier

De twijfelaar

 
De twijfelaar.

Het bed geeft rust.

Ooit
was het bed een kersenbloesem.
Een bloei van nauwelijks een week,
om dan plaats te maken voor
de kers,
de pit,
de kerselaar,
het bed.

Nooit
ben ik zekerder
van wat ik wil
dan in die twijfelaar.
Omdat allicht
de bloesem
nog in dat bed ligt.

De luiaard

https://www.filosofie.nl/waarheid-is-geen-lichtschakelaar-tussen-vals-of-waar/ 

 

Waarheid is geen lichtschakelaar tussen vals of waar

Door David Van Reybrouck op 6 mei 2025

 

De moeder van Gandhi was aanhanger van het jaïnisme, een Indiase leer die in de zesde eeuw voor onze jaartelling ontstond. Gandhi ontleende er twee concepten aan: ahimsa (radicale geweldloosheid) en anekanta (meerzijdigheid). Anekanta betekent letterlijk: ‘niet één zijde’. De leer van die niet-eenzijdigheid heet anekantavada. Jaïnisten geloven dat waarheid geen lichtschakelaar is tussen vals of waar, maar dat waarheid altijd vele kanten heeft, zoals een diamant. Het komt erop aan de beperktheid van je eigen perspectief te erkennen en nieuwsgierig te blijven naar andere perspectieven. Je moet de diamant kantelen.

Vorig jaar ontmoette ik de Brits-Indiase milieufilosoof Satish Kumar. Tien jaar lang was hij een jaïnische monnik geweest. Vandaag de dag pleit hij voor ‘biodiversiteit, culturele diversiteit en waarheidsdiversiteit’. Bedoelde hij relativisme? Nee, dat niet. Waarheid was gewoon meerzijdig, niemand bezat haar volledig. Dat inzicht komt van pas, zeker nu autocratische politici het tegendeel beweren.

Volgens filosoof Hannah Arendt was niet-eenzijdigheid de kern van de Atheense democratie. De publieke ruimte was de plek ‘waar de burgers samenkomen’ en ‘alle dingen voor het eerst in hun veelzijdigheid kunnen worden herkend’. Burgers waren meer dan kiezers. ‘Cruciaal is dat men het vermogen kreeg om onderwerpen werkelijk van verschillende kanten te bekijken – dus politiek.’

 

Painting: Sir Brooke Boothby, Joseph Wright of Derby (1781) 

 

Een nieuwe  "Denker der Nederlanden".

Een luie tekst.
Maar daar hoeft u zich niet over op te winden, het is een facet van de waarheid.

Tom Cruise

Hoe kan je
"iedereen is gelijk voor de wet"
verzoenen met
"elke rechtszaak is anders"?

De onbeleefde

 
De tekst van een schrijver die gelooft in de rationele discussie is problematisch.
Die is problematisch omdat ik er bij het lezen dan van uitga dat er in het achterhoofd van de schrijver een stemmetje fluisterde: "als ik het beter uitleg, dan zal hij het wel begrijpen."

Wanneer dat de betreffende schrijver wordt voorgelegd, dan verandert hij het geweer van schouder: "Het is maar een mening hooggeachte lezer".

Als ik dat lees dan fluistert er een onbeleefd stemmetje in mijn achterhoofd: "Waarom wil u in hemelsnaam de wereld verblijden met een mening?"

 

 Sculpture: The indecent little man on the St. James Church, Brno.

Isolde Van den Eynde

 

Ik weet niet of u daar last van heeft, maar ik in alle geval wel.
Dat u denkt: "wat zou het ook"?"

Ik weet in alle geval wie er wel last van heeft: De Rechtbank van Leuven.

Er is de algemene regel: het vonnis over een verkrachtingszaak wordt niet gepubliceerd.
En er is de uitzondering: het vonnis over deze verkrachtingszaak wordt wel gepubliceerd.

Dat is een probleem.
Want om willekeur te vermijden is het van groot belang dat de uitzondering op de regel wordt vastgelegd in welbepaalde regels.

Waarom dit vonnis wel en andere gelijkaardige vonnissen niet?
Daar moeten argumenten voor aangeleverd worden.
Het publiceren van het vonnis kan alleen als aan die en deze voorwaarden voldaan is.
Het moet duidelijk zijn dat dit niet op willekeurige basis gebeurt.
Want willekeur is vies.

Er is een merkwaardige analogie met het eigenlijke vonnis.

Er is de algemene regel: iemand die veroordeeld wordt voor verkrachting krijgt een straf.
En er is de uitzondering: in deze verkrachtingszaak krijgt de verkrachter geen straf.

Dat is een probleem.
Want om willekeur te vermijden is het van groot belang dat de uitzondering op de regel wordt vastgelegd in welbepaalde regels.

Waarom deze verkrachter wel en andere verkrachters niet?
Daar moeten argumenten voor aangeleverd worden.
Het verlenen van opschorting van straf kan alleen als aan die en deze voorwaarden voldaan is.
Het moet duidelijk zijn dat dit niet op willekeurige basis gebeurt.
Want willekeur is vies.

Volgens Isolde Van den Eynde zijn de argumenten om in dit geval opschorting van straf te verlenen fout geformuleerd.
Of minstens fout geformuleerd.
Het zou ook kunnen dat er helemaal niet voldaan werd aan de algemeen geldende regels om opschorting van straf te verlenen.
Om dat objectief te kunnen beoordelen moeten deze algemeen geldende regels op de uitzondering aan een nader onderzoek onderworpen worden.

Ach, wat zou het ook.

Ik moet nu terugdenken aan een gesprek met mijn vrouw.
Ik ben de context helemaal vergeten.
Ik herinner me alleen nog dat zij haarfijn uitlegde hoe we zouden reageren.
Op het eind vroeg ik; "waarom"?
Ietwat verbouwereerd antwoordde zij: "omdat het je dochter is."
U hoeft daar verder geen conclusies aan te verbinden.
"Omdat het je zoon is", was ook een legitieme optie.

De vrijwilliger

 
Vindt u ook niet dat we het gemakkelijker maken dan het is?
"Iemand onterecht beschuldigen is fout".
Wel ja, en patience speel je alleen en ijs is koud en melk is wit.
Maar om daar nu een column over te schrijven?
Een algemeenheid kan zo algemeen worden dat het tot een platitude vervelt.
Wanneer het echter concreet wordt smelt de platitude als sneeuw voor de zon.

Een beschuldiging is nooit een deus ex machina die zomaar uit de lucht komt vallen.
Er is per definitie sprake van een beschuldigde en een beschuldiger.
En er is altijd het vermoeden van onschuld.
De beschuldigde is onschuldig tot bewijs van het tegendeel.

Als er echter een vermoeden van onschuld bestaat, dan moet er ook een vermoeden van schuld bestaan.
Zonder een vermoeden van schuld zou er nooit een "beschuldiger" kunnen bestaan.
De slaaf zou de slavendrijver nooit van slavernij kunnen beschuldigen zonder het vermoeden van schuld.

Een "schuldige beschuldiger" is iemand die louter en alleen kan bestaan omdat men uitgaat van het vermoeden van schuld.
Er is echter altijd het vermoeden van onschuld.
Ook de schuldige beschuldiger is onschuldig tot bewijs van het tegendeel.
Want iemand onterecht beschuldigen is fout.

Soms word je omwille van je positie gedwongen om een keuze te maken tussen de beschuldigde (iemand veroordelen omwille van toxisch leiderschap)  en de beschuldiger (iemand veroordelen omwille van toxisch slachtofferschap)
Ik wantrouw vrijwilligers om die rol op zich te nemen.
Ik pas in alle geval.

 Painting: The sleeping judge, Thomas Couture