Wer in Blut und Sprüchen schreibt, der will nicht gelesen, sondern
auswendig gelernt werden.
Also sprach Zarathustra
Oké Boomer:
"Het debat moet gevoerd worden." Dat wordt aangehaald door zij die doorgaans hun mening al klaar hebben.
Het gesprek begint wanneer de deelnemers het debat hebben opgegeven.
"Boeken over scepticisme vind je in de afdeling kennisleer", maakte de professor me vriendelijk wegwijs in zijn bibliotheek.
Twijfel is trending op twitter op dit ogenblik. Het onderwerp bedoel ik dan.
Toffe tekst.
Van roken krijg je kanker.
"Waarom krijgen juist mannen vaker kanker, terwijl vrouwen steeds vaker
roken?", werpt de tabakslobby op.
"Vrouwen rookten nog niet zo
lang als mannen en het duurt een tijdje voor je er kanker van krijgt."
Dat wordt naar voor geschoven als een "goed" antwoord om de discussie hier en nu te beëindigen.
Dat is problematisch.
"Rookten" is problematisch.
Het antwoord op de vraag van de tabakslobby luidde immers "Vrouwen roken nog niet zo
lang als mannen en het duurt een tijdje voor je er kanker van krijgt."
Dat is problematisch.
Op dat moment was dat een gratuite uitspraak. Niemand wist namelijk dat de vrouwen die begonnen met roken ook daadwerkelijk kanker zouden krijgen. Tenzij je een glazen bol had.
"Vrouwen krijgen geen kanker van roken" kon de tabakslobby naar voor schuiven als een goed antwoord om de discussie voor eens en voor altijd te beslechten.
Ware het niet dat er onverlaten zouden zijn die de vraag "krijgen vrouwen kanker van roken?" herhaalden.
Honderden , duizenden tweets over twijfel.
Doe mij toch maar Wittgenstein.
De vraag van de idealist zou ongeveer als volgt zijn: "Met welk recht twijfel ik aan het bestaan van mijn handen? " (En daarop kan het antwoord niet zijn "Ik weet dat ze bestaan"). Wie deze vraag echter stelt, die overziet dat de twijfel over een bestaan alleen in een taalspel werkt. Dat men eerst de vraag moet stellen: Hoe ziet zo een twijfel er uit? en het niet zonder meer begrijpen.
24. Die Frage des Idealisten wäre etwa so: »Mit welchem Recht zweifle ich nicht an der Existenz meiner Hände?« (Und darauf kann die Antwort nicht sein: »Ich weiß, daß sie existieren.«) Wer aber so fragt, der übersieht, daß der Zweifel an einer Existenz nur in einem Sprachspiel wirkt. Daß man also erst fragen müsse: Wie sähe so ein Zweifel aus? und es nicht so ohne weiteres versteht.
Eerst likken voor het blijft kleven!
Hoe ziet zo een twijfel er uit? Wat is twijfel?
En dan praten we verder.
Nog een tip.
Vandaag ook in de krant: socioloog met filosofische aspiraties Marc Elchardus.
"Ik heb trouwens een voorstel voor de mensen die menen dat we niet mogen steunen op gedeelde betekenissen. Leg bij je volgende artikel elk gebruikt begrip afdoende uit. Expliciteer dan de precieze betekenis van elk woord dat je in die uitleg hebt gebruikt, en daarna dan weer de woorden die je daartoe inzet, enzovoort. Probeer het even, maar stop na een paar uur, anders maak je nooit nog een artikel af."
De tip?
Niet bang zijn om nooit nog een artikel af te ma
Schaft in de werfkeet.
"Ik heb zo slecht geslapen vannacht. Ik denk dat er een slechte geest, een slechte djinn, ken jij dat Johan, in mijn huis zit."
"Een djinn?"
"Ja, ik was aan het slapen en die sjot mij gewoon keihard in mijn rug."
Ik glimlach.
"Ja, echt waar hé. En dat is nog al geweest hé, die sjot mij gewoon wakker. Ik zeg allé, wat is dat nu?"
"Sorry hoor, maar ik geloof daar echt niet in", antwoord ik.
"En jij, geloof jij in slechte geesten?", vraag ik aan zijn collega.
Hij heeft vijftien jaar in West-Vlaanderen gewoond en heeft daar de taal geleerd. Hij heeft dus een zeer sterk West-Vlaams accent.
Hij haalt zijn schouders op.
"Soms wel, soms niet", zegt hij.
"Ach zo, en wanneer dan wel", vraag ik.
Hij kijkt me een ogenblik verbaasd aan en gesticuleert dan met zijn hand.
"A, als ter één is hee."
Daar moest ik aan denken toen ik de blogpost "kennis van drogredenen maakt je nog geen kritisch denker" las.
"Kritisch denken is moeilijk. En het leren is misschien nog moeilijker.
Er is zelfs een beetje anekdotisch bewijs dat het aanleren van
drogredenen en logische denkfouten averechts kan werken. Mensen leren
dan vooral de denkfouten van de tegenpartij op te sporen, waardoor ze
een groter risico lopen om nog sterker te geloven in hun eigen gelijk.
Ze riskeren daarbij een denkfout te maken: als een conclusie gebaseerd
is op een drogreden, dan is de conclusie fout. Dus als de tegenpartij
een denkfout maakt, dan is diens standpunt fout. Dit is een denkfout,
want het is natuurlijk mogelijk dat een conclusie wel juist is in de zin
dat er wel geldige argumenten voor zijn, maar dat iemand gewoon slechte
argumenten geeft voor die juiste conclusie."
Soms is een drogreden blijkbaar gewoon een geldig argument.
Dat wist ik al, ik had het gelezen bij een autoriteit.
Wanneer is een drogreden een geldig argument?
"A, als ter één is hee."
Voor Stijn Bruers.
Om de slapeloze nachten te verlichten. Of te veroorzaken, dat kan ook.
“Onderbreek me maar”, verontschuldigt Guido Vanheeswijck (UAntwerpen) zich meermaals tijdens het lange gesprek waarin hij onstuitbaar spreekt over zijn grote passie: de wijsbegeerte. Zijn nakende emeritaat betekent geenszins een afscheid van het vak dat hij beschouwt als een roeping en als een ernstige aangelegenheid die niet in spielerei mag verzanden: “Als filosofie niet gaat over de existentiële vragen van mensen, stop er dan mee”, vertelt hij in Tertio nr. 1159 van 27/4/’22.
“In mijn eerste jaar Germaanse filologie zei onze prof wijsbegeerte: ‘Filosofie gaat maar over één ding: worden of zijn. Over worden hoef je niet na te denken, want je ziet dat alles verandert en vergaat. Maar is er ook zijn? Is er iets onveranderlijks te midden van verandering? Jullie zijn nog te jong om dat te verstaan’. Ik dacht: dat versta ik wel”, vertelt Guido Vanheeswijck. “Mensen gaan dood, wat blijft van hen over? Die filosofische gevoeligheid is geleidelijk gegroeid, ook via de literatuur waarmee ik in mijn opleiding kennismaakte. Eens je die gevoeligheid hebt, geraak je die nooit meer kwijt. Het is hoe je in elkaar zit. Ik heb het grote geluk gehad dat ik daar uiteindelijk mijn werk van kon maken.”
U verbindt filosofische verwondering met ergernis over aspecten van de cultuur. Is loutere verwondering voor u te vrijblijvend? Moet filosofie relevant zijn?
“Filosofie mag geen spielerei zijn. Ze behandelt de grote vragen van het leven: wie zijn wij, wat is onze plaats in deze wereld, is er meer dan wat zich zichtbaar afspeelt in onze werkelijkheid? Max Wildiers noemde dat de metafysische triniteit van mens-wereld-God. Daar zijn veel varianten op, maar uiteindelijk komt het altijd neer op die vragen. Filosofie moet inzet hebben. Als ze niet gaat over het concrete leven, over de existentiële vragen – geluk, waarheid, een zinvol leven –, stop er dan mee. Natuurlijk moet je helder redeneren, dat is wat filosofie bij uitstek is, en dat vraagt een stuk techniciteit die je aangeleerd moet krijgen en waarin je je moet bekwamen. Maar de redenering is het hulpmiddel om naar iets te gaan dat zich aan die redenering onttrekt en haar overstijgt. Sommige filosofen drukken zich zo hermetisch uit dat ik me bij het lezen van hun teksten na een tijd afvraag of dat echt nodig is. Je hebt grote filosofen die glashelder zijn en toch niet oppervlakkig. Ik zie tussen helderheid en diepgang geen tegenstelling.”
https://www.tertio.be/magazines/nummer-1159/we-zijn-duidelijk-alles-op-zoek-naar-nieuwe-verhoudingen
Ze denken.
Ze blijven de essentie zien.
Denken ze.
Tekening is geheel toevallig van Sören Kierkegaard, de filosoof die zijn leven wijdde aan de spielerei.
http://wayback-01.kb.dk/wayback/20100504133328/http://www2.kb.dk/elib/mss/skatte/mss/kierkegaardarkiv_d_1.htm
But to shorten the night's sleep and buy the day's hours and not spare oneself, and then to understand that it is all a jest: yes, that is earnestness.
Kierkegaard, Concluding unscientific postscript (Die titel !)
