De grondwetspecialist

 

Each of the sentences I write is trying to say the whole thing, i.e. the same thing over and over again; it is as though they were all simply views of one object seen from different angles.
Wittgenstein
Culture and value

Vandaag vanuit juridische hoek!

Bedenking in de zaak Conner Rousseau versus VTM nieuws aangaande publicatieverbod.


In de loop van volgende week moet een rechter beslissen of het eenzijdige verzoekschrift van Conner Rousseau om informatie tegen te houden al dan niet terecht was.
Zelden had een rechter een gemakkelijkere taak volgens een aantal grondwetspecialisten, hij kan niet anders dan de beslissing van de rechter in kortgeding te herroepen.
(Volgens bepaalde bronnen had de rechter in kortgeding op woensdagavond een verjaardagsfeestje en meer mogen wij helaas niet zeggen.)

Artikel 25 van de grondwet.
"De censuur kan nooit worden ingevoerd."
Duidelijker kan het niet. Dat is een feit.
En de grondwetspecialist is van oordeel dat daarmee alles gezegd is.
Hij gaat echter voorbij aan het feit dat justitie bij uitstek Nietzscheaans van aard is.
"Er zijn geen feiten, alleen interpretaties."

Dat staat haaks op de behoefte van de mens, een mens heeft al eens behoefte aan zekerheid.
Dat wordt zeer duidelijk op juridisch vlak.
Een mens heeft nood aan rechtszekerheid.
Recht staat of valt met rechtszekerheid.
Rechtszekerheid: alles wat niet verboden is, is toegestaan.
Dat is het legaliteitsbeginsel of wettigheidsbeginsel en is als dusdanig opgenomen in de grondwet onder artikel 14.
"Geen straf kan worden ingevoerd of toegepast dan krachtens de wet."
Alles wat niet verboden is, is toegestaan.
De wetgever is in dat opzicht duidelijk geweest: er is geen verbod om zich uit te spreken.
Dat impliceert dat er ook geen verbod is om een verbod uit te spreken.
Dat is logisch, de wetgever zou zichzelf monddood maken moesten ze een dergelijk verbod uitvaardigen.
Gesteld dat het een prerogatief van de wetgevende macht zou zijn (niemand mag een verbod uitspreken behalve de wetgever), dan is dat in strijd met artikel 10 van de grondwet: alle Belgen zijn gelijk voor de wet.
En het is helemaal geen prerogatief van de wetgevende macht. Rechters vaardigen voortdurend verboden uit. Het uitspreken van een verbod is essentieel in de rechtspraak.
Censuur zou in dat opzicht het verbieden van het uitspreken van een verbod betekenen.
Exit rechtspraak in dat geval.
Gelukkig kan censuur nooit worden ingevoerd.
Het is niet verboden om een verbod uit te spreken.
Er is in deze zaak dus wel degelijk ruimte voor interpretatie, om de eenvoudige reden dat "nooit" zichzelf schaakmat zet.
Artikel 19 van de grondwet.
De vrijheid van eredienst, de vrije openbare uitoefening ervan, alsmede de vrijheid om op elk gebied zijn mening te uiten, zijn gewaarborgd, behoudens bestraffing van de misdrijven die ter gelegenheid van het gebruikmaken van die vrijheden worden gepleegd.
Artikel 19 van de grondwet, daar vinden we de broodnodige ruimte voor interpretatie.
Sommige dingen mogen niet gezegd worden.

Dat is het einde van het betoog in zijn algemeenheid. Elke verdere ontwikkeling van het betoog zou een ondermijning zijn van het uitgangspunt. Elk verder argument kan gepareerd worden met: dat is maar een interpretatie.
"Ondermijning" is trouwens een groot woord. We hebben een doos munitie ter beschikking gekregen die bij nader onderzoek een doos met losse flodders blijkt te zijn. Op gezichtsverlies na zijn er geen andere verwondingen meer te verwachten. Het vuurgevecht wordt daarmee gedegradeerd tot een spelletje paintball. "Opgewaardeerd" zou trouwens een beter woord zijn dan "gedegradeerd".
Paradoxaal genoeg geldt dat echter ook voor de verdere argumentatie van de tegenpartij.
Indien "De censuur kan nooit worden ingevoerd" beschouwd wordt als absoluut, is elke verdere argumentatie niet alleen irrelevant, het is een tikkende tijdbom onder het uitgangspunt.
Het duurt net zolang tot iemand het doorprikt.
"Als je wél vooraf een publicatie zou kunnen tegenhouden, zouden mensen daar misbruik van kunnen maken. Door bijvoorbeeld juiste en terechte informatie zo lang tegen te houden door allerlei procedures, tot de maatschappelijke relevantie voorbij is", besluit de grondwetspecialist zijn betoog.
"Het is maatschappelijk relevant", beweert de grondwetspecialist impliciet.
Staat u mij toe om daar even dieper op in te gaan. Dat mag ongetwijfeld, het is maar interpretatie.
(Tussen haakjes, "een foute interpretatie" is een veel gemaakte vergissing. Men negeert het primaat van het substantief op het adjectief.)
Artikel 19 van de grondwet: de vrijheid om op elk gebied zijn mening te uiten, is gewaarborgd, behoudens bestraffing van de misdrijven die ter gelegenheid van het gebruikmaken van die vrijheden worden gepleegd.
Racistische uitspraken zijn strafbaar om het een beetje concreet te maken.
Iets wat strafbaar is, dat is verboden. Een gelijkheidsteken (verbod = strafbaar) werkt in beide richtingen in de logica.
Maar tot nader order zijn er geen racistische uitspraken (Conner Rousseau is niet eens beschuldigd, laat staan dat er een veroordeling zou zijn) en is er dus geen enkele maatschappelijke relevantie.
Immers, geen enkel medium publiceert  morgenochtend in grote vette letters:

Bekende grondwetspecialist heeft geen wetenschapsfraude gepleegd.

De tijdbom is ontploft. De verdere argumentatie van de grondwetspecialist is weggevaagd. Waardoor het lijkt alsof zijn initiële stelling "censuur kan in deze zaak niet worden overwogen" mee de lucht is ingevlogen. Voor alle duidelijkheid, dat lijkt alleen maar zo.
"Censuur kan in deze zaak niet worden overwogen", is een interpretatie.

Painting: "Collateral damage" by Elizabeth Cook