Joris Note heeft ook een column geschreven over Ian Buruma.
En ik moet toegeven, hij is beter dan de mijne!
Maar Joris Note is dan ook germanist.
Bron: http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2012/03/13/obscure-linkse-denkers
De paragraaf over "de feiten" vind ik een geniale constructie, poëzie in een essay.
De demonstratie van het gebruik van de stijlfiguur van de herhaling (repetitio) is van een weergaloos niveau. Hoewel ik zelf niet vies ben van het gebruik van de stijlfiguur van de herhaling, van die auteur kan ik nog iets leren. Van de climax nog gezwegen, om van te snoepen!
De feiten
Laat ik de kwestie wat naar me toe halen, door te denken aan ‘kwaliteitsmedia’ waarmee ik als lezer/kijker/luisteraar genoeg ervaring heb: De Standaard zelf en de VRT-nieuwsdienst. Ik wil aannemen dat die de feiten niet bewust vervalsen - en dat ze van de nodige voorzichtigheid blijk geven. (In het VRT-tv-journaal wordt keurig gewaarschuwd dat beelden uit Syrië doorgaans niet te verifiëren zijn.) Maar is dat genoeg?
Je hoeft geen postmodernistische filosoof te zijn om te beseffen dat feiten altijd op een bepaalde manier gepresenteerd worden, en dat die presentatie gewicht in de schaal legt, dat ze deel uitmaakt van de feiten. Bepaalde feiten in een verslag worden naar voren gehaald, andere minder; sommige feiten worden weggelaten, andere toegevoegd als context...: dat zijn allemaal keuzes. Meestal liggen de zaken minder eenvoudig dan bij Santorums euthanasie-beweringen. De feiten over homofobie bij jonge allochtonen kunnen correct zijn, en niettemin problematisch als ze geïsoleerd worden van andere feiten (zie Yvan Brys). Iets soorgelijks geldt voor berichten over wreedheden van ‘regimes’ in Irak (voorbij!), Libië (voorbij!)..., zeker als je ze vergelijkt met berichten over Israëlisch en Amerikaans geweld.
Of neem de crisis. Werkgevers en vakbonden vertellen daarover verschillende feiten, die misschien op zich allemaal juist zijn, maar die naargelang van de verschillende visies geselecteerd worden. Zou nu iemand willen beweren dat De Standaard de feiten uit die twee visies allemaal even ‘correct’ weergeeft? Of dat het mogelijk zou zijn dat die krant op basis van correcte feiten eerder de vakbonden dan de werkgevers zou bijtreden?
En ja, alsof de feiten in een krant ooit op zich zouden staan, alsof ze niet op allerlei manieren verbonden worden met stellingnames.
En alsof ook in het droogste feitenverslag niet hele belangrijke dingen tussen de regels staan.
En alsof mensen zo gemakkelijk in staat zijn feiten belangeloos weer te geven en te beoordelen. Alsof er geen ideologie bestaat (‘vals bewustzijn’), die maakt dat mensen altijd maar bepaalde dingen kunnen denken en zien.
Laten we veronderstellen dat alle feiten in Buruma’s tekst kloppen. Dan blijft het zo dat hij postmodernisme en marxisme gemakzuchtig in één zak stopt, aartsconservatieve demagogen en kritische denkers dubieus met elkaar associeert, redacties van kwaliteitsmedia als louter goedbedoelend voorstelt... Nee hoor, liegen doet hij niet. En de krant liegt zeker niet als ze Buruma, een tikje komisch, identificeert als ‘sinoloog, japanoloog, journalist, publicist en theoloog...’: het meeste daarvan is irrelevant, maar het verleent een zeker ‘gezag’ aan wat in feite een dwaas opiniestuk is. Opgepast, meneer is sinoloog!
Je hoeft geen postmodernistische filosoof te zijn om te beseffen dat feiten altijd op een bepaalde manier gepresenteerd worden, en dat die presentatie gewicht in de schaal legt, dat ze deel uitmaakt van de feiten. Bepaalde feiten in een verslag worden naar voren gehaald, andere minder; sommige feiten worden weggelaten, andere toegevoegd als context...: dat zijn allemaal keuzes. Meestal liggen de zaken minder eenvoudig dan bij Santorums euthanasie-beweringen. De feiten over homofobie bij jonge allochtonen kunnen correct zijn, en niettemin problematisch als ze geïsoleerd worden van andere feiten (zie Yvan Brys). Iets soorgelijks geldt voor berichten over wreedheden van ‘regimes’ in Irak (voorbij!), Libië (voorbij!)..., zeker als je ze vergelijkt met berichten over Israëlisch en Amerikaans geweld.
Of neem de crisis. Werkgevers en vakbonden vertellen daarover verschillende feiten, die misschien op zich allemaal juist zijn, maar die naargelang van de verschillende visies geselecteerd worden. Zou nu iemand willen beweren dat De Standaard de feiten uit die twee visies allemaal even ‘correct’ weergeeft? Of dat het mogelijk zou zijn dat die krant op basis van correcte feiten eerder de vakbonden dan de werkgevers zou bijtreden?
En ja, alsof de feiten in een krant ooit op zich zouden staan, alsof ze niet op allerlei manieren verbonden worden met stellingnames.
En alsof ook in het droogste feitenverslag niet hele belangrijke dingen tussen de regels staan.
En alsof mensen zo gemakkelijk in staat zijn feiten belangeloos weer te geven en te beoordelen. Alsof er geen ideologie bestaat (‘vals bewustzijn’), die maakt dat mensen altijd maar bepaalde dingen kunnen denken en zien.
Laten we veronderstellen dat alle feiten in Buruma’s tekst kloppen. Dan blijft het zo dat hij postmodernisme en marxisme gemakzuchtig in één zak stopt, aartsconservatieve demagogen en kritische denkers dubieus met elkaar associeert, redacties van kwaliteitsmedia als louter goedbedoelend voorstelt... Nee hoor, liegen doet hij niet. En de krant liegt zeker niet als ze Buruma, een tikje komisch, identificeert als ‘sinoloog, japanoloog, journalist, publicist en theoloog...’: het meeste daarvan is irrelevant, maar het verleent een zeker ‘gezag’ aan wat in feite een dwaas opiniestuk is. Opgepast, meneer is sinoloog!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten