Niels Bohr

 
De filosoof Bruno Latour is overleden.
Op sociale media is dat voor sommigen de aanleiding om de man als "schadelijke relativist" uit de filosofische canon te schoppen.
Zelf heb ik nooit iets gelezen van Bruno Latour, en ik ben voorlopig ook niet geneigd om daar werk van te maken. Ik moet getriggerd worden om dat te doen.
Mijn richtlijn in deze zou je goed kunnen omschrijven met een uitspraak van Niels Bohr:

“We are all agreed that your theory is crazy. The question which divides us is whether it is crazy enough to have a chance of being correct. My own feeling is that it is not crazy enough.”

In al dat gerommel in de marge over Bruno Latour was er evenwel een leuke bemerking van filosoof Victor Gijsbers:
"What to do when they call you a relativist?"

Indien men mij zou wegzetten als relativist, wat vreemd genoeg nog nooit gebeurd is, dan zou ik antwoorden:
"Bent u dan misschien een absolutist?"

Na enig nadenken zou de slimme filosoof - jawel, er zijn slimme filosofen - mij terecht kunnen wijzen:
"Ik ben geen van beide."
Ik vermoed dat men niet dichter bij een definitie van een nihilist kan komen dan dat.
(Here is a deep mystery. It is the mystery of negation: This is not how things are, and yet we can say how things are not. Ludwig Wittgenstein, notebook 1914)
De slimme filosoof is uiteraard een adept van de nuance, hij is een nuancist.
Van zodra er echter zoiets als de nuance bestaat, is er per definitie ook zoiets als de niet-nuance.
Naast de nuancist zal er altijd wel een niet-nuancist op de proppen komen.
En dan is de vraag natuurlijk in hoeverre dat onderscheid relatief dan wel absoluut is en zijn we terug bij af!

Vreemd toch hoe we blijven worstelen met tegenstellingen.

Dit is een uitspraak van Latour die op de korrel wordt genomen.
"Theoretisch gezien bestond de microbe al voor Pasteur ze beschreven had, maar praktisch gezien nog niet".
Hilariteit alom.
Latour zou zich kunnen verdedigen met iets in de trant van "Les opposés sont complémentaires."
"Tegenstellingen zijn complementair"
Het zou zomaar een uitspraak van een vermaledijde postmodernist kunnen zijn.
Hilariteit alom.
Tegenstellingen zijn complementair. Hahaha!

Hoe haalt een nobelprijswinnar natuurkunde het in zijn hoofd om dat op zijn wapenschild te plaatsen?

 

 

P.S.
Some subjects are so serious that one can only joke about them.