Painting: Happy Tears, Roy Lichtenstein
Ik was mezelf wat moe geschreven.
Voor wie? Voor wat?
Kent u dat?
En toen was daar iets waardoor ik geïntrigeerd was.
En plots zag ik het en moest ik het schrijven.
En herinnerde ik het me ook.
Voor mij.
Voor dit.
Ik wordt namelijk ongelofelijk blij en ontroerd van mijn eigen teksten!
Elke dag valt er wel wat te schrijven.
Het klimaat, Gaza, Trump, Brussel, de begroting, Soedan, fraude, de pandemie, fake news, de mensenrechten, Oekraïne, de verkiezingen (of de afwezigheid er van) in God weet waar, de vrije meningsuiting....
Je kan het zo gek niet bedenken of journalisten, columnisten, politici, influencers, wetenschappers en tooghangers hebben er hun mening over.
Hun onderbouwde mening.
't Is waar hé.
Zelfs in de diepste krochten van het bestaan kan je er niet aan ontsnappen.
Vond Ludwig Wittgenstein William Shakespeare een goede schrijver of niet en waarom wel of niet?
Geloof het of niet, maar zelfs op het kruispunt van bij uitstek twee disciplines (filosofie en literatuur) uit de geesteswetenschappen is er geen rust meer te vinden.
Het ligt echter allemaal niet zo simpel als uit dit ene citaat zou blijken.
De houding van Wittgenstein ten aanzien van Shakespeare was een beetje ambigu.
Dat maakt dat ook dissidente stemmen zich laten horen.
"It is often claimed that certain remarks by Wittgenstein reveal him to
have been an unsympathetic reader of Shakespeare and an unappreciative
judge of the latter’s achievements. In the present paper, I attempt to
show that this sort of observation is not only wrong but due to an
inadequate perspective."
Joachim Schulte.
Het lijkt wel dat hoogdravendheid onvermijdelijk verbonden is met standpunten die niet tot de gangbare (it is often claimed ...) behoren.
"U hebt geen adequaat perspectief!"
Je zal maar aan de verkeerde kant van de geschiedenis staan in deze zwaarwichtige aangelegenheid.
"Do not agree with me in particular opinions but investigate the matter in the right way. To notice the interesting things.... that serve as keys if you use them properly".
Ludwig Wittgenstein.
Het hangt aan de muur in een straatje van Cambridge.
Voor zover ik kan nagaan is dat geen authentiek citaat van Wittgenstein.
Beetje raar om Wittgenstein te eren met een uitspraak die gefabriceerd blijkt.
Dat gezegd zijnde kan ik met een rustig gemoed overgaan tot de orde van de dag: woorden in de mond leggen van Wittgenstein.
Het is belangrijk om op te merken dat Wittgenstein zijn uitspraken niet formuleerde in een of ander essay over Shakespeare. Zijn opmerkingen komen quasi zijdelings ter sprake in de materie waar hij zich zelf mee bezig hield, hij gebruikt Shakespeare gewoon als een voorbeeld.
"Es ist merkwürdig, wie schwer es fällt zu glauben, was wir nicht selbst
einsehen. Wenn ich z. B. bewundernde Äußerungen der bedeutenden Männer
mehrerer Jahrhunderte über Shakespeare höre, so kann ich mich eines
Mißtrauens nie erwehren, es sei eine Konvention gewesen, ihn zu preisen;
obwohl ich mir doch sagen muß, daß es so nicht ist."
z.B.
zum beispeil.
Bijvoorbeeld.
"It is remarkable how hard we find it to believe something the truth of
which we do not see for ourselves. If e.g. I hear expressions of
admiration for Shakespeare made by the distinguished men of several
centuries, I can never rid myself of a suspicion that praising him has
been a matter of convention, even though I have to tell myself that this
is not the case."
Shakespeare wordt gereduceerd tot een intermezzo.
Om dan weer lekker door te bomen, dit is de volgende bedenking die Wittgenstein maakt:
Wenn man fragt: “Ist das Erleben einer Bedeutung
analog dem Erleben eines Vorstellungsbildes”, so
meint man: ist der Unterschied nicht einfach der eines
andern Inhalts? Nun, welcher ist der Inhalt des
Vorstellungserlebnisses?
En dat gaat zo maar door en door.
En net als je (ik dus) de bedenking maakt: "nu is het welletjes geweest jongen", stuit je op een pareltje dat je (jij dus) aan het denken zet.
‘Was
halb voll ist, ist
halb leer; darum ist, was ganz voll ist, ganz
leer.’
En ga je toch weer even verder.
En na ellenlange omzwervingen komt Wittgenstein weer bij Shakespeare terecht om te besluiten:
Mir kommt vor, seine Stücke seien, gleichsam, enorme Skizzen, nicht Gemälde; sie seien hingeworfen, von einem, der sich sozusagen alles erlauben kann. Und ich verstehe, wie man das bewundern und es die höchste
Kunst nennen kann, aber ich mag es nicht. – Wer daher vor diesen
Stücken sprachlos steht, den kann ich verstehen; wer sie aber bewundert,
so wie man Beethoven etwa bewundert, der scheint mir Shakespeare
mißzuverstehen.
It seems to me as though his pieces are, as it were, enormous sketches,
not paintings; as though they were dashed off by someone who could
permit himself anything, so to speak. And I understand how someone may
admire this and call it supreme
art, but I don’t like it. – So I can understand someone who stands
before those pieces speechless; but someone who admires him as one
admires Beethoven, say, seems to me to misunderstand Shakespeare
"Beethoven" lijkt mij de sleutel.
Waarom wordt Beethoven naar voor geschoven als het voorbeeld van hoogste kunst?
"Sprachlos" lijkt mij de sleutel.
Sprakeloos.
Er zijn geen woorden bij Beethoven.
De moordende achterflap.
Rik Torfs schreef een nieuw boek: "Waarheid".
Dat is een boek dat ik zeker zou willen lezen.
Als handelaar in waarheid heb ik een natuurlijke interesse voor wat anderen over waarheid schrijven.
En dan zeker wat publicerende auteurs over waarheid schrijven. Wie weet, ik zou er misschien wat van kunnen opsteken om er ooit mijn grote doorbraak mee te kunnen forceren.
Helaas, de achterflap heeft mijn goede voornemen meedogenloos verfrommeld als was het een stuk oud papier.
"Waarheid heeft vele betekenissen".
De vraag is of dat een waarheid is.
Dat wil ik uiteraard lezen. Ik ben op dat vlak gulzig als een uitgehongerde uitgever.
Zal die vraag aan bod komen?
Wat denkt u?
Denkt u dat het op basis van de verdere tekst op de achterflap aan bod zal komen?
Ik heb geen zin om op basis van een luttele 0,001 % kans (zelf berekend op basis van de meest recente prognose tabellen van Torfs) dat boek te gaan lezen.
Ik heb geen zin om een voorbarige auteur te lezen.
Ik heb geen enkele boodschap aan voorbarige feitelijke, wetenschappelijke, juridische, historische, religieuze of artistieke waarheid.
Het kan nooit meer zijn dan ijdele waarheid.
Gisteren kreeg Ramsey Nasr de Arkprijs van het Vrije Woord.
Naar aanleiding van die uitreiking sprak hij een rede (Rede ?) uit.
Ik was er niet bij, maar las wel de licht bewerkte versie in de vorm van een essay.
In dat essay wordt even geflirt met de "inherente" betekenis van het woord "vrij".
"Ik geloof in woorden die getoetst worden aan de werkelijkheid, die
begrensd zijn en niet van alle inherente betekenis ontdaan kunnen
worden."
"Ik ben tegen het vrije woord als het elke betekenis kan aannemen."
Het is een vreemde gedachte dat woorden een inherente betekenis zouden hebben.
Nog vreemder is de gedachte dat "vrij" als inherente betekenis "begrensd" zou hebben.
Waar is de dichter gebleven?
De dichter die onbevreesd
- voor wie of wat zou hij moeten beven ? -
Vanop de barricaden voorleest:
Aanhoort
MIJN
woord.
De ignobel prijzen zijn uitgereikt.
"research that makes people LAUGH, then THINK" is het motto van de vereniging die Marc Abrahams oprichtte.
Zelf heb ik het meer voor "research that makes people THINK, then LAUGH"
Beste quote van het jaar:
"De tegenpartij heeft ook valabele argumenten."
Sculpture: Yue MinJun, "Laughing man"
Consternatie alom in de culturele wereld en ver daarbuiten.
Het uitsluiten van de Israëlische dirigent Lahav Shani op het Gent
Festival van Vlaanderen is een brug te ver. Dat zegt filosoof en
professor Ethiek Ignaas Devisch van de UGent. Het Festival heeft het
optreden van de dirigent met het Münchnen Philharmoniker geannuleerd,
omdat het "te weinig duidelijkheid kan bieden over zijn houding ten
opzichte van het genocidaire regime in Tel Aviv."
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2025/09/11/gent-festival-israelische-dirigent-lahav-shani-muenchnen/
Iedereen buitelt holderdebolder over elkaar heen om toch maar zijn licht te laten schijnen over deze zaak.
Met in het achterhoofd de idee dat we wel wat in een luxe positie vertoeven, je zal bijvoorbeeld maar in Gaza zitten, kan ik uiteraard niet achterblijven.
Waarom kies ik precies dit artikel uit de stortvloed?
Conclusie: elke zaak is anders en heeft een eigen kanttekening. "Toch
kun je een grens stellen", zegt Devisch. "Zegt iemand dat hij achter de
oorlog staat of zegt hij dat niet? In dat laatste geval hoef je geen
represailles te nemen."
Omdat ik een voorliefde heb voor de begrenzer.
Met "elke zaak is anders" stel je een einde aan de discussie. Elk voorbeeld om op een contradictie in het discours te wijzen wordt bij voorbaat ontkracht: "maar dit is anders".
En toch, en toch.
Blijkbaar is er zoiets als een grens, een rode lijn zou je kunnen stellen.
Dit is de grens, de grens die je niet kan overschrijden op het risico van "inconsequent" te worden beschouwd. "Waarom hier wel en daar niet?".
De gestelde grens wordt altijd voorgesteld als een "duidelijkheid".
Terwijl dat natuurlijk niet zo is.
Meestal wordt er omwille van de duidelijkheid een woord weggelaten.
In dit geval is dat het woord "voldoende".
Heeft Lahav Shani zich voldoende gedistantieerd van de oorlog of niet?
Is "zeggen dat je niet achter de oorlog staat" voldoende om zich te distantiëren van de oorlog of niet?
De grens blijkt altijd wel voldoende wazig om ze in vraag te stellen.
P.S. Blijkbaar is de grens tussen "ik trek de rode lijn" en "de rode lijn is overschreden" flinterdun.
De twijfelaar.
Het bed geeft rust.
Ooit
was het bed een kersenbloesem.
Een bloei van nauwelijks een week,
om dan plaats te maken voor
de kers,
de pit,
de kerselaar,
het bed.
Nooit
ben ik zekerder
van wat ik wil
dan in die twijfelaar.
Omdat allicht
de bloesem
nog in dat bed ligt.
https://www.filosofie.nl/waarheid-is-geen-lichtschakelaar-tussen-vals-of-waar/
Door David Van Reybrouck op 6 mei 2025
De moeder van Gandhi was aanhanger van het jaïnisme, een Indiase leer die in de zesde eeuw voor onze jaartelling ontstond. Gandhi ontleende er twee concepten aan: ahimsa (radicale geweldloosheid) en anekanta (meerzijdigheid). Anekanta betekent letterlijk: ‘niet één zijde’. De leer van die niet-eenzijdigheid heet anekantavada. Jaïnisten geloven dat waarheid geen lichtschakelaar is tussen vals of waar, maar dat waarheid altijd vele kanten heeft, zoals een diamant. Het komt erop aan de beperktheid van je eigen perspectief te erkennen en nieuwsgierig te blijven naar andere perspectieven. Je moet de diamant kantelen.
Vorig jaar ontmoette ik de Brits-Indiase milieufilosoof Satish Kumar.
Tien jaar lang was hij een jaïnische monnik geweest. Vandaag de dag
pleit hij voor ‘biodiversiteit, culturele diversiteit en
waarheidsdiversiteit’. Bedoelde hij relativisme? Nee, dat niet. Waarheid
was gewoon meerzijdig, niemand bezat haar volledig. Dat inzicht komt
van pas, zeker nu autocratische politici het tegendeel beweren.
Volgens filosoof Hannah Arendt
was niet-eenzijdigheid de kern van de Atheense democratie. De publieke
ruimte was de plek ‘waar de burgers samenkomen’ en ‘alle dingen voor het
eerst in hun veelzijdigheid kunnen worden herkend’. Burgers waren meer
dan kiezers. ‘Cruciaal is dat men het vermogen kreeg om onderwerpen
werkelijk van verschillende kanten te bekijken – dus politiek.’
Een nieuwe "Denker der Nederlanden".
Een luie tekst.
Maar daar hoeft u zich niet over op te winden, het is een facet van de waarheid.
