Een mens vraagt zich af wat een andere mens bezield om een vijftigtal andere mensen af te knallen.
Gaat hij uit van een absolute waarheid of van een relatieve waarheid?
De meningen verschillen daarover.
Als het verschil tussen waarheid
en onwaarheid, feit en verzinsel vervaagt, rest enkel machtspolitiek.
Juist en feit is dan wat de meest machtige kan doen geloven of opleggen
wat juist en feit is. Dat, niet zozeer racisme of bombastische
symboliek, is de kern van het fascisme: wil en macht als de
uiteindelijke toetssteen van waarde en waarheid. Het meest opvallende
aan de hedendaagse populisten zijn niet hun soms rauwe opvattingen en
wereldvreemde oplossingen, maar de afwezigheid van overtuiging en de
wilskracht zich gezwind aan te passen aan alles wat hen dichter brengt
bij macht. Dat voert ons terug naar het interbellum en verder naar de
19de eeuw toen, in het vaarwater van Darwin, maatschappijtheorieën
populair werden die de geschiedenis beschouwen als een eeuwige strijd en
precies daarom ook als gestage vooruitgang. De sterkste wint, legt zijn
waarheid en zijn feiten aan de anderen op, en dat is vooruitgang want
zij zijn het die van hem de sterkste hebben gemaakt.
Ik denk niet dat veel mensen in die
wereld van wil en macht willen leven. Vraag is echter: hoe geven we
mensen weer de mogelijkheid het verschil te maken tussen waarheid en
onwaarheid, tussen feit en verzinsel? Moeizaam vrees ik, traag
alleszins, waarschijnlijk na hevige conflicten en afhankelijk van wie de
sterkste blijkt.
Mark Elchardus op 17/12/2016
Kunnen we dat vermijden? Waarschijnlijk niet. We kunnen ons alleen
maar blijven verzetten tegen absolute waarden, absolute waarheden,
absolute prioriteiten.
Mark Elchardus op 16/03/2019
Geen opmerkingen:
Een reactie posten