zaterdag 24 december 2016

Sorites


Post-truth is het woord van het jaar. Volgens het Oxford woordenboek dan toch. Dat laatste maakt het alvast geen absolute waarheid. Wat mij betreft is het een godsgeschenk, ideaal om over te schrijven. Al vraagt dat meteen om een kanttekening. Het is namelijk niet onbelangrijk er op te wijzen dat post-truth volgens het Oxford woordenboek een adjectief is: Relating to or denoting circumstances in which objective facts are less influential in shaping public opinion than appeals to emotion and personal belief.
Post-truth-seks lijkt me leuker om te doen dan om er over te schrijven bijvoorbeeld.

Een tweede voorafgaande opmerking is dat het Oxford woordenboek in tegenstelling tot de Dikke Van Dale zijn keuze niet gemaakt heeft op basis van een subjectieve stemronde. Neen, met dergelijke emotie en persoonlijke voorkeur gaat het Oxford woordenboek zich niet inlaten.
"Oxford Dictionaries is part of Oxford University Press (OUP), a department of the University of Oxford. Our mission is to provide reliable, evidence-based, up-to-date dictionaries. "
Daar kan de Dikke Van Dale nog een punt aan zuigen.
Post-truth is verkozen omdat " Language research conducted by Oxford Dictionaries editors reveals that use of the word post-truth has increased by approximately 2,000% over its usage in 2015."

Post-truth is een paradoxaal woord, dat is de kern van mijn betoog.
In de betekenis van post-truth zoals die nu voorligt is de waarheid zelf irrelevant geworden.
"Post-truth seems to have been first used in this meaning in a 1992 essay by the late Serbian-American playwright Steve Tesich in The Nation magazine. Reflecting on the Iran-Contra scandal and the Persian Gulf War, Tesich lamented that ‘we, as a free people, have freely decided that we want to live in some post-truth world’.  There is evidence of the phrase ‘post-truth’ being used before Tesich’s article, but apparently with the transparent meaning ‘after the truth was known’, and not with the new implication that truth itself has become irrelevant."
Het is mijn overtuiging (= personal belief) dat dit nonsens is.
Als er ooit een wereld zal zijn waarin de waarheid volstrekt irrelevant is, als er ooit een wereld zal zijn waarin waarheid volledig uitgestorven is, dan zal deze wereld om evidente reden niet gekend zijn als post-waarheid-wereld. Het woord "waarheid" zou er geen enkele betekenis meer hebben, het zou een woord zijn dat uit het Oxford woordenboek verdwenen is, het zou een kronsveile wereld zijn.
De "wij" uit "wij, als een vrij volk" is dus helemaal geen wij, het is een "zij". Eénieder die het woord post-truth gebruikte, heeft dat gebruikt als "betrekking hebbend op de andere".  Het verwijt dat de waarheid irrelevant geworden is heeft de uitspreker nooit zichzelf gemaakt, het was altijd gericht aan de geadresseerde. Elke keer dat de zender aan de ontvanger trachtte duidelijk te maken dat de waarheid er niet meer toe deed was precies een gigantisch bewijs dat de "wij" van de "wij, als een vrij volk" besloten heeft om wel in een waarheid-wereld te willen leven.

"Wij" vrezen een niet-waarheid-wereld. Wat is de niet-waarheid? De niet-waarheid kan de leugen zijn. De leugen-wereld, niet echt iets om naar uit te kijken. Maar de niet-waarheid kan ook de opinie zijn, datgene wat noch waar noch onwaar is. Bij wijze van proef kan u in een discussie terloops eens laten vallen dat u alleen maar een opinie uitspreekt, dat u de waarheid niet in pacht heeft. Gegarandeerd dat uw debat tegenstander dat zelf onmiddellijk zal beamen. In plaats van tevreden te zijn dat hij de discussie wint op punten (u geeft immers toe dat u niet de waarheid spreekt) en het debat als gesloten beschouwd, zal hij sneller dan uw schaduw toegeven dat hij evenmin de waarheid spreekt.
"Wij" willen allemaal de waarheid maar niemand van "ons" bezit ze. Wil ze zelfs niet bezitten.
Van een paradox gesproken.

Bij wijze van besluit ga ik pogen om het woord van 2035 te lanceren: pseudo-paradox.
Een paradox is een schijnbare tegenstelling. Intuïtief lijkt het een tegenstelling, maar bij nader inzien, "evidence-based" blijkt het niet om een tegenstelling te gaan. Een paradox is een tegenstelling die geen tegenstelling is maar alleen een tegenstelling lijkt. Maar waarom noemt men een tegenstelling die geen tegenstelling is nog een tegenstelling?
Een paradox is onbegrijpelijk van zodra men een definitie geeft.
In tegenstelling tot wat men zou vermoeden heeft pseudo-paradox helemaal niets met paradox te maken.
De pseudo-paradox is een "woord zonder betekenis". Toch vreemd dat dat nog niet bestaat (bestond), een woord voor "een woord zonder betekenis". Terwijl dat toch een hiaat is in de taal. Er zijn heel wat woorden zonder betekenis. Denk maar aan woorden van Cees Buddingh, Lewis Carroll, woorden uit de liedjes van Sigur Ros of woorden als rechtvaardigheid, waarheid en schoonheid.
Allemaal pseudo-paradoxen, woorden zonder betekenis. Een woord zonder betekenis maakt bij nader inzien weinig kans om opgenomen te worden in het Oxford woordenboek.
De Dikke Van Dale daarentegen....



Geen opmerkingen:

Een reactie posten