Siegfried Verbeke

Is het mogelijk om te abstraheren?
Is het mogelijk om iets abstract te maken?
De vraag veronderstelt dat er zoiets is als "concreet".
En bovendien, als het mogelijk zou zijn om het concrete abstract te maken, waar is het concrete dan?

Ik kan me voorstellen dat de inleiding u nogal abstract voorkomt, een beetje filosofisch gebazel.
Laten we het even concreet maken.
(Op het gevaar af van u af te schrikken zou men hier de opmerking kunnen maken "Is het mogelijk om het abstracte te concretiseren?)

Ik lees in mijn krant een interview met negationist Siegfried Verbeke.
99 % van het artikel gaat niet over het abstracte begrip "negationisme" (d.i. het niet aanvaarden van algemeen aanvaarde historische gebeurtenissen).
Het artikel gaat bijna uitsluitend over het concrete begrip negationisme, zijnde het ontkennen van het bestaan van de gaskamers.
Mij lijkt het ontzettend moeilijk om de overgang van abstract naar concreet te maken.

1% :
"Dat is wat mij doet revolteren: een bij wet opgelegde waarheid. Waarheid bestaat niet, de filosofen zijn daar allang achter. Laat hier om de hoek een verkeersongeval gebeuren, vraag vijf mensen wat ze hebben gezien en je hebt vijf waarheden."
Siegfried Verbeke.

Vanaf dat moment is het toch ontzettend moeilijk om nog uitspraken te doen over het concrete begrip "negationisme".

Vraag: "Sobibor en de Himmelstrasse, waar gedeporteerden na aankomst meteen naar de gaskamer werden geleid, dat heeft voor u nooit bestaan?"
Antwoord: "Neen, en die waarheid is niet meer tegen te houden, wat ze ook proberen".
Siegfried Verbeke

Siegfried Verbeke is 74 jaar.
Alle begrip dat een spreidstand dan al een beetje moeilijker wordt.
Alhoewel, leeftijd - of bij uitbreiding "tijd" - speelt geen rol.
Zo is er de immer lenige correspondent "mediamythen en mechanismen" Rob Wijnberg.

Hoe de feiten benoemen het nieuwe wegkijken werd

Correspondent Mediamythen & Mechanismen

Het woord begrijpen kan op twee manieren worden bedoeld.
Enerzijds: snappen, doorzien, kennis hebben van.
Anderzijds: begrip hebben voor, sympathie koesteren jegens, instemmen met.
Het verschil tussen die twee, is mijn stellige indruk, wordt steeds mínder begrepen. Als in: gesnapt. En dat komt dan weer voort uit, is mijn vermoeden, onbegrip. Als in: weerzin.

Gij zult benoemen

De spraakverwarring zie je tegenwoordig constant opduiken. Het debat over terrorisme is vruchtbare grond - net als discussies over immigratie en vluchtelingen. En het recept is meestal: als de ene kant oppert het fenomeen te begrijpen - als in: onderzoeken en doorgronden -, ontvlamt de andere kant in het verwijt dat er wordt 'goedgepraat,' 'ontkend' of 'ingestemd met.'

Voor de oorsprong van die spraakverwarring moeten we terug naar Pim Fortuyn, die succesvol een paar linkse taboes op de korrel nam - niet in de laatste plaats het multiculturalisme. Een terechte knuppel in het spreekwoordelijke hoenderhok, want de discriminatiekramp waarin links decennia schoot als je iets waagde te zeggen als 'Er zijn problemen met Marokkaans-Nederlandse jongeren,' had veel weg van problemen onder tapijten vegen.
De feiten benoemen werd toen het devies, en benoemd werd er. Van 'kopvodden' tot 'kutmarokkanen,' van borstvergrotende asielzoekers tot piemels in de vluchtelingenopvang. Inmiddels kun je geen krant meer openslaan of er wordt wel een tapijt gelicht om luidkeels op te sommen welke multiculturele drama's zich daar wel niet onder voltrekken.
Maar was het benoemen vijftien jaar geleden nog het kerkelijke taboe van links, inmiddels is dat taboe vervangen door een kerkelijk ritueel van rechts: wie oppert om eerst te begrijpen wat er benoemd zou moeten worden, krijgt automatisch het verwijt iets te ontkennen of te verzwijgen.

Een voorbeeld. Als de berichten kloppen, is er op oudejaarsavond in Keulen een omvangrijke groep vrouwen seksueel geïntimideerd, belaagd en aangerand. Vooralsnog is er - op het moment dat ik dit schrijf - meer níet bekend dan wel, maar deze feiten zijn bevestigd: ruim honderd vrouwen hebben aangifte gedaan, waarvan in ieder geval één van verkrachting. De Duitse politie spreekt van meerdere verdachten, opererend in groepen, met een 'Arabisch en/of Noord-Afrikaans uiterlijk.' Geschat wordt dat er in totaal zo'n duizend mensen op en rondom de plaats delict aanwezig waren.
Of, zoals blog De Dagelijkse Standaard het samenvatte: '1.000 Arabische en Noord-Afrikaanse mannen misbruikten Duitse vrouwen in Keulen tijdens nieuwjaarsfeest.'
Natuurlijk, genoeg voer voor verontwaardiging. En vooral: genoeg reden voor een diepgravend onderzoek. Maar ook: véél te weinig informatie voor conclusies. We begrijpen nog niet wat er precies gebeurd is. Als in: hebben nog niet voldoende informatie over.
Snappie?
Maar wie zoiets tegenwoordig hardop waagt te zeggen, loopt met zijn linkse bord-voor-de-kop tegen die hardnekkige spraakverwarring op. Namelijk: dat willen begrijpen een synoniem is voor vergoelijken, verdedigen of niet-onder-ogen-willen-zien. Meer willen weten vóórdat je je afschuw ventileert, is de ultieme socialistisch rode lap op de rechts-nationalistische stier geworden: jij wegkijkende bagetallisant van het multicriminele drama die je bent!
Of, zoals De Dagelijkse Standaard het samenvatte: 'Ziende blind: linkse Duitsers ontkennen massale aanranding door immigranten in Keulen.'

Het nieuwe wegkijken

Het problematische is vooral de bizarre omkering van zaken die hierachter schuilgaat: wie eerst wil weten wat er precies aan de hand is, is de wegkijker - wie aan vijf speculaties en een half Arabisch woord genoeg heeft, díe is de benoemer.
Het Fortuyniaanse feiten benoemen is, kortom, het nieuwe wegkijken geworden.
Het resultaat is bizarre staaltjes ziendeblindheid van een geheel nieuw soort, zoals in dit opiniestuk van het Amsterdamse VVD-raadslid Dilan Yesilgoz: onder de kop 'Kom op zeg, dit laten we toch niet toe! #keulen' beklaagt Yesilgoz zich over het gebrek aan ophef, verontwaardiging en feiten benoemen in de dagen na oudejaarsavond.
Zo hekelt ze de burgemeester van Keulen die het voorval een 'schande' noemde. 'Een burgemeester die spreekt van ‘schande’? Nee, een massa-aanranding is misdadig, walgelijk en onacceptabel!' aldus Yesilgoz.
Bij de VVD is schande kennelijk al geen krachtterm meer.
Daarna vraagt Yesilgoz zich af: '[...] zijn de media hier bewust terughoudend geweest in de berichtgeving, omdat de politie sprak over Noord-Afrikanen? Dachten de mainstreammedia in Duitsland, in Engeland en wellicht in ons eigen land: ‘Dat is stigmatiserend’? Ik weet niet wat de reden is, maar ik, en velen met mij, zijn er klaar mee.'
Nog los van het feit dat het reuze meeviel (of, zo je wilt: tegenviel) met die terughoudendheid - ik kon geen medium vinden dat niet sprak van het gesignaleerde 'Arabische of Noord-Afrikaanse uiterlijk' van de vermeende daders -, is het antwoord niet: omdat we nog helemaal niet weten wat er precies is gebeurd en wie de daders zijn?
Begrijp me niet verkeerd: ik ben niet tegen een gezonde dosis morele verontwaardiging, zeker niet als het om (wijdverspreid!) geweld tegen vrouwen gaat. Maar benoemen zonder feiten, is kijken met je ogen dicht: daar wordt niemand wijzer van.

https://decorrespondent.nl/3856/Hoe-de-feiten-benoemen-het-nieuwe-wegkijken-werd/98829280-08bc06b1

"Als in: hebben nog niet voldoende informatie over.
Snappie?"
Voor een zelfverklaarde correspondent "chaos" zijn dat onoverkomelijke barrières in een tekst.
Het is zoals de balkjes in een omloop van het veldrijden. Een mindere God kan daar met de beste wil van de wereld niet overheen.
"Informatie", wat is dat?

"TILT" zegt mijn brein dan. En dat wordt bovendien bevestigd door de realiteit. Ik heb nog maar net gelezen dat we nog een half jaartje moeten wachten voor we inzicht krijgen in het begrip "informatie".
"Benoemen zonder feiten", is ook zo'n balkje.
"Feiten" is een begrip dat mijn verstand te boven gaat.

(Beeld: "De verwondering", Wies De Bles)

Zo ontstaat de illusie dat je de wereld begrijpt

Correspondent Mediamythen & Mechanismen

'Ieder begrip ontstaat door het gelijkstellen van het ongelijke.'
Dit zinnetje, afkomstig uit de pen van de filosoof met de hamer, spookt al een tijdje door mijn achterhoofd - soms als geruststellende relativering, vaker als tot wanhoop drijvende constatering.
Het zinnetje is afkomstig uit het essay Over waarheid en leugen in buiten-morele zin (1873) en maakt onderdeel uit van een langere uiteenzetting van Friedrich Nietzsche over hoe taal de mens misleidt. Niet alleen generaliseert de mens er lustig op los in zijn oordelen over de wereld, erger nog: de woorden waarmee hij dat doet, zijn zelf al groteske generalisaties van de wereld die ze trachten te beschrijven.
'Terwijl geen enkel blad [aan een boom, RW] gelijk is aan een ander blad, wordt het begrip 'blad' gevormd door het willekeurig weglaten van individuele verschillen, door het vergeten van het kenmerkende', schrijft Nietzsche. 'Ieder woord [...] moet passen op talloze, min of meer op elkaar lijkende - en dus strikt genomen nooit aan elkaar gelijke - gevallen.'
Oftewel: ieder begrip ontstaat door het gelijkstellen van het ongelijke.

De wereld beschrijven is een vorm van liegen

Als de consequentie van deze vaststelling eenmaal tot je doorgedrongen is, kun je bijna niet meer normaal naar de wereld kijken. Opeens besef je hoe gebrekkig ons kijken, beschrijven, beoordelen en veroordelen van die wereld is. Taal wekt vaak de illusie dat we redelijk accuraat en feitelijk de werkelijkheid in woorden kunnen gieten, maar in feite zijn onze beschrijvingen alsof we de zonnebloemen van Vincent van Gogh proberen na te schilderen met een verfroller: niet bepaald een precisiewerk.

Ontnuchterend is niet alleen dát we dit doen, maar vooral ook dat er niet aan valt te ontkomen. Taal is noodzakelijkerwijs een generalisatie, een model waarin onherroepelijk unieke details verloren gaan, omdat het anders haar functie zou verliezen: je kunt simpelweg niet ieder verschil een eigen woord geven zonder de wereld onbegrijpelijk te maken. Stel je voor dat je iedere boom een eigen naam zou moeten geven - dan ben je nog wel even bezig.
Natuurlijk, je kunt bomen nog wel onder verdelen in soorten ('loofboom'), en die soorten weer in geslachten ('eik'), en de geslachten dan nog in subsoorten ('zomereik'), maar uiteindelijk zul je 'het ongelijke gelijkstellen.' Je moet generaliseren. Onheus generaliseren, meestal. Of zoals Nietzsche dat fraai bombastisch formuleerde: 'Volgens geldende conventies liegen.'

Wie houden we voor de gek?

Nu is dat in de meeste gevallen niet zo erg. Niemand zal het je kwalijk nemen dat je alle bomen en alle bladeren over één kam scheert. Problematisch wordt het alleen wanneer je bedenkt dat we dit ook aan de lopende band met mensen doen.
Grieken.
Allochtonen.
PVV'ers.
Bankiers.
Door een Nietzscheaanse bril denk je opeens: wie houden we hier eigenlijk voor de gek? Aan wat voor hoogmoed moet je lijden om te denken dat je elf miljoen inwoners van een land, 3,5 miljoen landgenoten, anderhalf miljoen kiezers of tienduizenden beroepsuitoefenaars op een zinnige manier kunt vangen in één term?
Ook hier weer: je ontkomt er niet aan. Het heeft een functie. En, ook niet onbelangrijk, het is niet altijd onwaar. Mensen zijn, naast individuen, ook sociale wezens. Groepsidentiteit bestaat. Kuddegedrag ook.

Maar het gemak waarmee we elkaar afschilderen met de verfroller, terwijl we doen alsof we met een penseeltje in de weer zijn, neemt soms ontegenzeggelijk kwalijke vormen aan.
Neem de meest gebezigde generalisatie van de afgelopen tien jaar: moslim. Het is een term die zo vanzelfsprekend gebezigd wordt dat je haast zou vergeten hoe absurd veralgemeniserend de term zélf alleen al is.
Want zeg nu zelf: wat hebben basketballer Shaquille O'Neal, burgemeester Ahmed Aboutaleb, rapper Busta Rhymes, voetballer Frank Ribéry, autocoureur Jan Lammers, YouTube-oprichter Yawed Karim, BBC-presentatrice Mishal Husain en voormalig Al-Qaeda-leider Osama bin Laden gemeen, behalve het predicaat 'moslim'?
Ieder begrip ontstaat door het gelijkstellen van het totáál ongelijke.

Ken uzelf alvorens te veroordelen

En dat is pas het begin. Want met die Nietzscheaanse generalisaties die wij woorden noemen, smeden we uiteindelijk zinnen en die zinnen vormen uiteindelijk de oordelen waarin we de wereld indelen in goed en fout. Oordelen die we net zo lang blijven herhalen totdat ze 'canoniek en bindend voorkomen,' zoals Nietzsche dat zegt - tot ze illusies zijn geworden 'waarvan men vergeten is dat het illusies zijn.'
'Grieken zijn lui.'
'Bankiers zijn graaiers.'
'De meeste terroristen zijn moslim.'
Zou het? 
De wereld beschrijven is volgens geldende conventies liegen.
De wereld veroordelen is jezelf bedriegen.
De wereld begrijpen is je eigen beperkingen kennen.

https://decorrespondent.nl/2460/Zo-ontstaat-de-illusie-dat-je-de-wereld-begrijpt/63049800-d740d1a2

Ik vraag me af of een correspondent "mechanismen" een filosoof als Nietzsche überhaupt kan snappen?

Jeder Begriff entsteht durch Gleichsetzen des Nichtgleichen.

Dat doet mij een beetje denken aan "omnis determinatio negatio est".

Maar dat is ongetwijfeld een knoert van een negationisme.