Noël Slangen

http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/Opinie/article/detail/1775706/2014/01/17/Geloven-in-God-of-Allah-staat-mensenrechten-niet-in-de-weg.dhtml

Dirk Verhofstadt stelde hier gisteren dat geloven in God of Allah of iedere andere godsdienst aanleiding is tot geweld en moord (DM 16/1). De remedie is niet meer of minder dan het bannen van het geloof en het vervangen door universele mensenrechten. Ik ben het fundamenteel met hem oneens.

Ik deel veel overtuigingen met Dirk Verhofstadt. Maar zijn afkeer voor God/Allah is er daar geen van. Door de manier waarop Dirk tekeer gaat tegen ieder geloof lijkt het wel alsof atheïsme ook een geloof is. Het is oneerlijk om geloof te reduceren tot extremisme en geweld.

Tegenover het slechte dat uit geloof is voortgekomen, kunnen we er niet naast kijken dat veel meer mensen inspiratie putten uit hun geloof om goed te doen, zowel christenen, moslims als andere gelovigen. Gelovige mensen doen veel vrijwilligerswerk, vormen een sterk netwerk dat medemensen wil helpen en vertonen een bijna gedateerd engagement.

Voor iedere katholieke kindermisbruiker en iedere islamitische extremist staan duizenden gelovigen die kiezen voor goedheid, mededogen en verdraagzaamheid. Tegenover een lijstje van ieder leider die vermoord is door een religieus extremist, kun je een lijstje plaatsen van mensen die vermoord zijn door extremisten zonder geloofsachtergrond. Stalin, Mao, Hitler en Pol Pot dan catalogeren als 'ersatz-geloof' is een kunstgreep die ik niet verwacht van een intellectueel zoals Dirk Verhofstadt.

Waarom zou je gewelddaden in naam van het geloof niet catalogeren als 'ersatz-politiek'? Iedere vorm van tribalisme, waarbij één groep zich definiëert op basis van het onderscheid met een andere groep, leidt tot het soort excessen en misdaden waarover hij het heeft. Niet alleen gelovig tegenover niet-gelovig maar ook arisch tegenover niet-arisch, eigen volk tegenover ander volk, Hutu tegenover Tutsi, enzovoort.

Anders leren denken
Ook als liberalen moeten we het recht omarmen dat ieder mens zelf mag kiezen welk concept men op zijn waarden plakt. Het geloof in een determinerende en bepalende godheid is inderdaad niet verenigbaar met een liberale mensvisie. Maar vanaf het moment dat je aanvaardt dat een mens zelf verantwoordelijk is voor de gevolgen van zijn of haar daden, en dus ook een verschil kan maken los van die inspirerende Allah of God, is een liberale levensvisie perfect verzoenbaar met geloven.

Geloof staat het omarmen van universele mensenrechten niet in de weg. Het probleem is dat mensenrechten veel minder universeel zijn dan we denken. En daar is niet alleen het religieus fundamentalisme voor verantwoordelijk. Het is niet omdat de orthodoxe kerk in Rusland de misstanden van Poetin ondersteund, dat Poetin mensenrechten schendt omwille van zijn geloof. Die mensenrechten en waarden universeel maken en afdwingen is de uitdaging waar we voor staan.

In dat opzicht ben ik het eens met Dirk Verhofstadt dat we iedereen die hier woont universele mensenrechten moeten aanleren. En kunnen we niet toegeven op het gegeven dat in ons land universele mensenrechten en onze door een democratische meerderheid gestemde wetten per definitie primeren op het geloof dat een persoon aankleeft. Om die attitude verder te verspreiden en het extremisme te bestrijden zullen katholieken, moslims, andere gelovigen, agnostici en atheïsten samen moeten werken.

Want het grootste plezier dat we extremisten en tribalisten kunnen doen is gaan denken zoals zij denken.



Soms helpt het als u even twee verschillende zinnen onmiddellijk na mekaar leest.
Iedere vorm van tribalisme, waarbij één groep zich definiëert op basis van het onderscheid met een andere groep, leidt tot het soort excessen en misdaden waarover hij het heeft. Want het grootste plezier dat we extremisten en tribalisten kunnen doen is gaan denken zoals zij denken.
Soms.